زمانی که فردی دچار خون ریزی از بینی می شود که به اصطلاح خون دماغ گفته می شود، زکریای رازی در کتاب من لایحضر الطبیب، جهت بند آوردن خون، به عنوان درمان اورژانسی، موارد ذیل را توصیه می کند:

- پایین دیافراگم همان سمتی از بدن که سوراخ بینی آن سمت دچار خونریزی شده است را بادکش بزرگ و زیاد نمایید. یعنی بادکش با لیوان یا ظرفی بزرگ و به تعداد سه الی چهار بار انجام گردد

- چکاندن آب خیلی یخ در سوراخ بینی
- آشامیدن آب یخ

- خوردن ماست ترش

- نشستن در آب بسیار سرد

ضمناً در برخی منابع، استنشاق پودر پوست تخم مرغ نیز توصیه شده است.

تذکر :

اگر فرد زیاد دچار خون دماغ می گردد، خوردن چیزهایی که  باعث رکود و سردی بدن می شوند مانند عدس و سماق و چیزهای قابض و ترش مفید است.

ثبات و پایداری زندگی مشترک متکی به رعایت اصول و قوانینی است که زن و شوهر باید به آن توجه و عمل کنند و البته یکی از این اصول، توجه به رابطه زناشویی است.

 
این رابطه اگر لذت بخش، مستمر، منظم و رضایت بخش باشد، نقش بسزایی در قوام و دوام زندگی مشترک خواهد داشت اما ارتقای کیفیت این رابطه نیز مانند هر مهارت دیگری نیازمند آموزش، تمرین و آگاهی است

لذا آشنایی با آداب زناشوئی و بهداشت جنسی یکی از مباحث مهم در کانون خانواده است که متاسفانه اکثر مردم حتي قشر تحصيل كرده از چگونگی درست این رابطه اطلاع ندارند و با توجه به فرهنگ خاص جامعه ما كه بحث آموزش و حتي درمان اختلالات جنسي در تنگنا و با احتياط مطرح مي شود و از طرفی بسياري از نزاع ها و اختلافات و رفت و آمدهاي پياپي در دادگاه¬هاي خانواده ريشه در اين مهم دارد، پس بحث و مطالعه در سطح عام و آموزش بهداشت و كيفيت روابط زناشويي در زوجين از اهميت خاصي برخوردار است.

در این توصیه بهداشتی برخی از تدابیر و موارد مرتبط با زناشویی که در منابع طب سنتی آمده است ارائه شده است.

سرما خوردگی یا زکام

یکی از بیماری هایی که بسیاری از ما در فصل سرما بیش از سایر فصول، دچار آن می شویم، سرماخوردگی یا زکام می باشد. سرماخوردگی غلبه سردی و بلغم به مغز می باشد؛ یعنی زکام در مغز سر، که طب سنتی برای درمان سریع و جلوگیری از پیشرفت و عفونت های حاصله از آن توصیه های ارزنده ای دارد که در ذیل به مواردی از آن اشاره می گردد.
البته پیشگیری و اقدامات پیشگیرانه در این زمینه نیز حایز اهمیت می باشد که در قسمت توصیه های بهداشتی برای فصل سرما به آن اشاره شده است.

1- برای شروع زکام کمپرس گرم روی سر بوسیله پارچه ای گرم و نمک داغ به طوری که بیمار گرمی آن را در مغز سر  احساس کند، مفید است. 
برای این کار مقداری نمک دریا را در ظرفی ریخته و گرم نمایید. در حین داغ شدن نمک، می توانید برای جلوگیری از سوختن آن، مرتب آن را هم بزنید. 
یکی از خصوصیات نمک آن است که گرما را به مدت طولانی در خود نگه می دارد.
پس از داغ شدن نمک، آن را سریعاً داخل یک پارچه یا کیسه ریخته و بر روی سر قرار دهید. با این کار شاید بیماری و نزله رفع شود و به سینه نریزد. یعنی به سرفه های خلط دار منجر نگردد و باعث عفونت سینه نشود.

2- گیاه سحا یا مقداری سیاه دانه را نزدیک بینی قرار داده و آن را ببوید، تا نزله (زکام) از بینی خارج و به سینه نریزد. 

3- نباید به صورت طاقباز خوابید، بلکه باید خواب را کم کرده و نشسته خوابید و در شب نیز دو سه بار از خواب بیدار شد. بدین طریق مانع از ورود خلط و عفونت به داخل سینه در موقع خواب می شود؛ چرا که ورود ترشحات پشت حلق به مجاری تنفسی و ریه، باعث پونومونی (ذات الریه) می گردد، این ترشحات باید از طریق مجاری بینی دفع شوند و یا این که از طریق مری وارد معده شده و از بدن دفع گردند.

4- در موقع بیداری بایستی اگر احساس خارش و ناراحتی کند، اخلاط خود را بیرون داده تا به سینه فرو نرود و خروج آن از راه بینی در ابتدا، کار آسانی است و اگر به طریقی که در بند (2) ذکر شد، انجام شود بسیار مفید است، مخصوصاً برای آنهایی که سینه تنگ (بیماری آسم) و ریه های ضعیف دارند، چون ممکن است نزله به سل تبدیل شود. 

5-  مواد غذایی ترش و شور و همچنین سرد و تر (بلغم زاها) را نخورید

.
6- مربای بنفشه را در صبح میل نمایید و بعد ماء الشعیر هم روی آن بخورید.

7- غذا باید شوربا (سوپ) باشد که در آن کدو، تره، روغن بادام و آرد جو استفاده شده باشد و در صورتی که بیمار تب دارد بدون گوشت باشد. همچنین خوردن نیم رو (تهیه شده با تخم مرغ رسمی و روغن سالم) نیز توصیه می شود.

8 – پس از پایان زکام، حمام کردن گرم و بخور دادن با بخار دم کرده بابونه، پونه، مرزنجوش و بومادران مفید است و باعث جلوگیری از آبریزش بینی و ترمیم مجاری می گردد.  همچنین بخور دادن سندروس و کندور نیز توصیه می گردد.
ضمناً نباید از آبریزش بینی جلوگیری کرد مگر در اواخر بیماری وقتی که مطمئن شدیم، به سینه نریخته و آب بینی زیاد است.


تذکر:
- خوردن آنتی هیستامین جهت بند آمدن زکام و آبریزش بینی به هیچ وجه توصیه نمی شود. جلوگیری از آبریزش بینی در ابتدای سرماخوردگی، باعث ریختن آن داخل سینه و عفونت سینه می شود. خوردن قرص ها نیز باعث سرکوب شدن علایم سرماخوردگی می شود، ولی برخورد صحیح آن است که با انجام موارد فوق الذکر ظرف یکی دو روز اخلاط و بیماری از بدن دفع گردد.
- زدن واکسن آنفولانزا هیچ تاثیری در پیشگیری از آنفولانزای نوع A (خوکی) ندارد.

امروزه ديابت يکي از شايع ترين بيماريهاي مزمني است که بشر را گرفتار کرده است. 

اولین بار بقراط دیابت را در طب سنتی تحت عنوان دیابتوس مطرح کرده است و به دو نوع گرم و سرد تقسیم بندی شده اند که گرمش به دیابت تیپ 1 امروزی و سردش به تیپ 2 امروزی نزدیک تر است و علتش را فقط قند نمی دانستند و مکانیسم خیلی پیچیده ای را توضیح می دهند. البته همه مزاجها در معرض دیابت هستند و مخصوص یک نوع مزاج نیست.

در سال 2003 تعداد مبتلايان به بيماري ديابت در سراسر جهان 194 ميليون نفر تخمين زده مي شد. پيش بيني مي شود که اين رقم تا پايان سال 2025 در نتيجه طولاني شدن عمر مفيد افراد، سبک زندگي بي حرکت و غيرفعال و تغيير الگوهاي رژيم غذايي به 333 ميليون نفر برسد. 

افزایش ابتلا به ديابت محصول زندگی مدرن، شهرنشینی و سبک زندگی ناشی از آن است و شايعترين بيماري غيرواگير کشور است که در حال حاضر 3 تا 5 درصد يعني معادل 2 تا سه و نيم ميليون نفر از جمعيت کل کشور را مبتلا کرده و طبق اعلام جهاني در هر 10 ثانيه دو نفر به ديابت مبتلا مي شوند و يک نفر نيز از اين بيماري فوت مي کند. بنا بر اعلام انجمن ديابت ايران، سالانه حدود 4 ميليون نفر در دنيا به دليل بيماريهاي مربوط به ديابت جان خود را از دست مي دهند و از هر پنج ايراني، يک نفر يا به ديابت مبتلاست و يا در معرض ابتلا به آن قرار دارد.سالانه 7 ميليون نفر به شمار ديابتي هاي جهان افزوده مي شود و سالانه بيش از 100 ميليارد دلار نيز صرف کنترل ديابت مي شود.
یک بیمار دیابتی که برای ایشان در طب نوین تزریق انسولین تجویز شده است، صبح که بيدار مي شود در ابتدا و پيش از خوردن صبحانه شيشه هاي انسولين خود را از يخچال خارج مي کند و از آن در سرنگ به ميزاني که لازم دارد انسولين قرار مي دهد و به پشت بازوي خود مي زند .بعد از اين کار است که مثل بقيه آدمها به کار روزمره اش مي پردازد، با اين تفاوت که اين بخش ثابتي از زندگي روزمره يک فرد ديابتي است که هر روز و در چند نوبت بايستي آن را انجام دهد. 

در منابع طب سنتی نیز تدابیر خوبی برای کنترل این بیماری وجود دارد که در صورتیکه فرد مبتلا به دیابت به آنها عمل نماید می تواند بدون نیاز به قرصها و داروهای مضر شیمیایی، بیماری خود را کنترل نماید و از عوارض آن در امان باشد.

از منظر پزشکی نوین امروزی ديابت يا بيماري قند هنگامي به وجود مي آيد که هورمون انسولين، عامل تنظيم کننده قند خون يا به اندازه کافي در بدن توليد نمي شود يا بافتهاي بدن به آن به درستي پاسخ نمي دهند. در نتيجه سوخت وساز قند در بدن مختل مي شود و قند خون از حد طبيعي خود بالاتر مي رود و در نهايت علايم شاخص ديابت به صورت پرخوري، پرنوشي و پرادراري ظاهر مي شود.

هورمون انسولين که از سلولهاي جزاير لانگرهانس در غده لوزالمعده به درون خون ترشح مي شود، کارکردهاي مختلفي در بدن دارد، از جمله ورود قند را از خون به درون سلولها تسهيل مي کند تا سلولها بتوانند براي تأمين انرژي خود از آن استفاده کنند. 

علائم دیابت:
در مراحل اوليه بيماري ممكن است هيچ علامتي نداشته باشيد ولي علائم اوليه بيمار شامل موارد ذیل می باشد:

- تشنگي مفرط
-  گرسنگي مفرط
-  ادرار زياد و مكرر
-  زخم يا خونريزي كه دير بهبود مي‌يابد
-  پوست خشك و خارش‌دار
- كاهش وزن بدون دليل
- ديد تار كه روز تا روز متفاوت است
- خواب آلودگي و خستگي غيرمعمول
- خواب رفتن و سوزن ‌سوزن شدن دست و پا
-  عفونت مكرر قارچي در پوست، لثه‌ها و دستگاه تناسلي زنانه
اگر يك يا چند علامت از اين علائم را داشتيد سريع به پزشك مراجعه نمایید.

راه تشخیص:
اگر 2 بار قند خون ناشتاي شما بالاتر از 126 باشد تشخيص ديابت قطعي است. اگر 2 بار قند خون غير ناشتاي شما بالاتر از 200 باشد باز ديابت قطعي است. اگر قند كمتر از 100 باشد شما ديابت نداريد و اگر بين 100 تا 126 باشد احتمال ديابت در شما بالاست و شما بايد تست تحمل گلوكز بشويد.

پیشگیری:
تغيير در شيوه زندگي و نهادينه کردن عادتهاي صحيح سبک زندگي، نخستين گام در پيشگيري از ابتلا به ديابت است. 
چاقي، سابقه خانوادگي ابتلا به بيماري ديابت، نداشتن تحرک، استرس، چربي خون و مصرف سيگار از جمله عواملي است که خطر ابتلا به ديابت را افزايش مي دهد. 
هم چنين احتمال ابتلا به ديابت نوع 1 با آغاز فصل زمستان و پاييز وجود دارد زيرا ابتلا به آن از طريق حمله ويروسي و ايجاد خود ايمني حاصل و ترشح انسولين را مانع مي شود. 
ديابت تيپ 2 همراه با چاقي است و در بزرگسالان و کودکان رخ مي دهد و چنانچه افراد در معرض اضافه وزن و چاقي قرار بگيرند مقاومت به انسولين پيدا کرده که در نهايت به از کار افتادن انسولين و ابتلا به ديابت منجر مي شود. 
از منظر طب سنتی برای پیشگیری موارد ذیل توصیه می شود:
-    داشتن تغذیه سالم
-    پرهیز از افراط در جماع
-    اجتناب از افراط در مصرف سردیها که موجب سردی بدن یا کبد شود
-    اجتناب از افراط در گرمیها که باعث گرمی کبد شود

تذکر:
-    فردی که از قرصهای شیمیایی جهت بهبود بیماری دیابت خود مصرف می کند برای قطع آنها باید تحت نظر طبیب متخصص پزشکی ایرانی (طب اسلامی –ایرانی - سنتی) قرصهایش را به تدریج قطع نماید و نه به صورت دفعتی و یکجا. 

-    بهترین کار برای زخمهای بیماران دیابتی استفاده از عسل است. با قرار دادن عسل روی زخم، پانسمان آن و تعویض آن دو سه بار در روز، می توان زخم را سریعتر بهبود داد و اگر عفونتی هم دارد با جوش شیرین بشوید بهتر می شود. اگر زخم ترشح دارد صبر زرد را با عسل مخلوط و روی ان قرار دهید. در هر حال با پزشک در تماس باشید.
-    تنها شیرینی که برای افراد دیابتی مفید است شیرینی عسل و توت می باشد. توت و شیره توت قند خون را پایین می آورند و مصرف آنها هیچ منعی در اندازه ندارد. 
البته افراد دیابتی در مورد مصرف عسل نباید زیاده روی کنند چون عسل زیاد در افراد دیابتی می تواند قند را بالا ببرد. 
-    بیمار دیابتی که انسولین تزریق می کند برای این است تا قندی که به علت بیماری درون خون می گردد و نمی تواند داخل بافتها بروند و عارضه به وجود می آورد، داخل بافتها بشود. 

اینکه می شنوید فردی می گوید من دیشب شام هم نخوردم ولی امروز صبح قندم روی 300 است به همین دلیل است چرا که بدن قند مورد نیازش را از جای دیگری تامین کرده است، مثلاً از چربی یا پروتئین و این قندها که قند عسل یا توت نیست نیاز به انسولین و قرصهای قند دارند و باعث بالا رفتن قند خون می شوند ولی اگر شب عسل می خورد و یا چیزی خورده بود که عسل داشت و خوابیده بود، صبح قندش روی 300 نبود.